تاریخچه ورزش تکواندو

تاریخچه ورزش تکواندو

تکواندو یک هنر رزمی اصیل کره‌ای است که در سراسر جهان شناخته شده و در میان مردم با استقبال فراوان مواجه شده است. این رشته نه تنها به عنوان یک ورزش رزمی مطرح است، بلکه به عنوان شیوه‌ای برای زندگی و فلسفه رفتاری نیز شناخته می‌شود. واژه “تکواندو” خود از سه بخش تشکیل شده است:
• تائه به معنای پا،
• کوان به معنای مشت یا دست،
• دو به معنای راه یا مسیر.

این ترکیب معنایی، فلسفه‌ی عمیق تکواندو را نشان می‌دهد: تکواندو فقط مجموعه‌ای از حرکات رزمی نیست، بلکه مسیری برای رشد فردی، تقویت انضباط درونی، هماهنگی میان ذهن و بدن و توسعه‌ی شخصیت است.ریشه‌های تکواندو به تاریخ کهن کره بازمی‌گردد، زمانی که جنگجویان کره‌ای از تکنیک‌های دست و پا برای دفاع از خود و ملتشان استفاده می‌کردند و آموزش می‌دیدند. با گذر زمان و تکامل این هنر، تکواندو به شکلی مدرن و نظام‌یافته درآمد و امروزه به عنوان یکی از محبوب‌ترین ورزش‌های رزمی جهان شناخته می‌شود. میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا تکواندو را نه تنها برای آمادگی جسمانی و مهارت‌های دفاع شخصی، بلکه برای تقویت تمرکز، احترام و خودشناسی تمرین می‌کنند.

تاریخ پیدایش تکواندو

در اخبار لیورپول و تکواندو بیش از یک هنر رزمی ساده است؛ این ورزش راهی برای پرورش ذهن و بدن، ایجاد اعتماد به نفس و ترویج ارزش‌هایی مانند احترام، پشتکار و تعادل در زندگی به شمار می‌رود.

اگرچه کره هزاران سال هنرهای رزمی بومی و سنتی خود را داشته، اما تکواندو به شکلی که امروزه شناخته می‌شود، در دهه ۱۹۵۰ شکل گرفت. این دوره نقطه عطفی در تاریخ ورزش بود؛ زیرا پس از جنگ کره، نیاز به اتحاد ملی و تقویت هویت فرهنگی باعث شد که استادان رزمی با سبک‌ها و مدارس مختلف، دست به تلاش برای ایجاد یک سیستم منسجم و یکپارچه بزنند.

پیدایش تکواندو

مدارس اولیه که به آن‌ها کوان گفته می‌شد، پایه‌های اصلی تکواندو را بنا نهادند. هر کوان دارای سبک و روش خاص خود بود، اما با گذر زمان و ترکیب این مدارس، زمینه برای شکل‌گیری یک رشته واحد و ملی فراهم شد. این فرایند باعث شد که تکواندو نه تنها در کره، بلکه به سرعت در سطح بین‌المللی گسترش یابد.

از دهه ۱۹۵۰ تاکنون، تکواندو مسیر چشمگیری طی کرده است؛ از یک هنر رزمی ملی به یک ورزش جهانی و معتبر تبدیل شد. تأسیس فدراسیون جهانی تکواندو (World Taekwondo) و ورود این رشته به بازی‌های المپیک، جایگاه آن را به عنوان یکی از معتبرترین و محبوب‌ترین هنرهای رزمی جهان تثبیت کرد.

در این بخش، تاریخچه تکواندو از روزهای شکل‌گیری اولیه و کوان‌ها تا دوره مدرن و سازمان‌یافته‌ای که امروز با نام ورلد تکواندو شناخته می‌شود، مرور می‌شود.

تکواندو چیست

تکواندو یک هنر رزمی کره‌ای است که تمرکز اصلی آن بر تکنیک‌های ضربه‌ای قرار دارد؛ شامل ضربات پا، مشت‌ها و حرکات دفاعی. ویژگی بارز این ورزش، تأکید بر ضربات پای بلند، سریع و پرقدرت است که همراه با حرکات پویا و انفجاری اجرا می‌شوند و آن را از سایر هنرهای رزمی متمایز می‌کنند.

تکواندو محدود به حرکات رزمی ساده نیست؛ بلکه شامل فرم‌ها (پومسه‌ها) است که مجموعه‌ای از حرکات طراحی‌شده برای پرورش هماهنگی جسم و ذهن هستند. علاوه بر آن، مبارزه یا کیورگی بخش رقابتی تکواندو را تشکیل می‌دهد، جایی که ورزشکاران مهارت‌های خود را در محیطی واقعی‌تر می‌آزمایند. همچنین، تکنیک‌های دفاع شخصی بخش مهمی از آموزش تکواندو را تشکیل می‌دهند تا فرد برای مواجهه با موقعیت‌های غیرقابل پیش‌بینی در دنیای واقعی آماده شود.

ورزش تکواندو چیست

این ترکیب از فرم، مبارزه و دفاع شخصی باعث شده است که تکواندو نه تنها یک رشته ورزشی و رزمی، بلکه راهی برای پرورش انضباط، اعتماد به نفس و رشد فردی باشد.

امروزه تکواندو بیشتر به عنوان یک ورزش المپیکی شناخته می‌شود، اما ریشه‌های آن فراتر از مسابقات ورزشی است. این هنر رزمی مدت‌ها بخشی از آموزش‌های رزمی ارتش جمهوری کره (ROK) بوده است و شواهد تاریخی متعدد نشان می‌دهند که سربازان کره‌ای با تکواندو به رزمندگان کارآزموده و مهارت‌مند تبدیل می‌شدند.

خالق تکواندو

در جریان جنگ ویتنام، لشکر مشهور ببرهای کره (ROK Tiger Division) نه تنها در میان نیروهای آمریکایی از احترام بالایی برخوردار بودند، بلکه در میان نیروهای ویت‌کنگ نیز ترس و هراس ایجاد کرده بودند. یکی از دلایل اصلی این شهرت، آموزش سختگیرانه و تخصصی تکواندو بود.

تمرکز بر قدرت بدنی، سرعت واکنش و مهارت در مبارزه تن‌به‌تن، سربازان کره‌ای را به رزمندگانی توانمند و ترسناک تبدیل کرده بود؛ به گونه‌ای که حتی نام آن‌ها در میدان جنگ باعث بازاندیشی دشمنان در تاکتیک‌های خود می‌شد.

تکواندو با تأکید بر ضربات پا، حرکات سریع و پویایی مداوم شناخته می‌شود. این هنر رزمی همچنین تمرکز زیادی بر انعطاف‌پذیری، تعادل، چابکی و هماهنگی دارد، ویژگی‌هایی که آن را از بسیاری از سبک‌های رزمی دیگر متمایز می‌کند.

بنیان گذار تکواندو

در گذشته برخی معتقد بودند که تکواندو دارای ریشه‌های چند هزار ساله است و تاریخچه آن به اعصار بسیار دور بازمی‌گردد. اما با ظهور منابع دیجیتالی و دسترسی آسان به اطلاعات تاریخی، این دیدگاه تا حد زیادی رد شده است. تکواندوی امروزی، به آن شکلی که در سطح جهان شناخته می‌شود، عمدتاً بین دهه‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۶۰ شکل گرفته و توسعه یافته است.

بیشتر بنیان‌گذاران پنج کوان اصلی تکواندو، در ژاپن و به ویژه در سبک شوتوکان کاراته آموزش دیده بودند. برخی دیگر نیز در طول سفرهای شخصی یا در دوران خدمت نظامی خود با هنرهای رزمی چین، مانند کونگ‌فو آشنا شدند و آن را فرا گرفتند. این ترکیب تجربه‌ها و آموزش‌ها، اساس تکواندوی مدرن را شکل داد و آن را از هنرهای رزمی سنتی متمایز کرد.

ورزش تکواندو

تأثیرات باستانی و سنتی تکواندو تنها محدود به چند هنر رزمی بومی کره می‌شود. از جمله:
• تک‌کیون (Taekkyeon) که یک ورزش رزمی سنتی و بومی کره‌ای است.
• کوان بپ (Kwon Bup / Gwonbeop) که شامل فنون مبارزه بدون سلاح است و در کتابچه چهارجلدی Moyedobotongji ثبت شده و تأثیرات چینی نیز در آن دیده می‌شود.

این هنرهای رزمی سنتی، پایه‌های فنی و فلسفی تکواندو را شکل دادند و مسیر تکامل آن را هموار کردند.

ورزش تکواندو چیست

اصطلاح کوان (Kwan) به مدارس و سبک‌های اولیه‌ای گفته می‌شود که پس از جنگ جهانی دوم در کره جنوبی شکل گرفتند و بعدها به نام تکواندو شناخته شدند. هر کوان رویکرد آموزشی و تمرینی خاص خود را داشت و همین تنوع، نقش بسیار مهمی در توسعه و استانداردسازی تکواندوی مدرن ایفا کرد.

کوان تکواندو

تاریخچه کوان‌ها را می‌توان در سه مرحله اصلی خلاصه کرد:
• کوان‌های اولیه (Original Kwans)
• نه کوان (Nine Kwans)
• مرحله سوم که با انشعاب‌ها و ایجاد سه سبک جدید، مجموعه تکواندو را کامل کرد

این کوان‌ها شالوده‌ای محکم برای شکل‌گیری تکواندو امروزی بودند. به مرور زمان، سبک‌های جداگانه در فرآیندی تدریجی و یکپارچه‌سازی شده به هنر رزمی واحدی تبدیل شدند، همان چیزی که امروز در سراسر جهان به نام تکواندو شناخته می‌شود.

انواع کوان تکواندو

پنج کوان اصلی تکواندو به عنوان پایه‌های نخستین این ورزش شناخته می‌شوند. هر کدام فلسفه و سبک خاص خود را داشتند و در شکل‌گیری تکواندو مدرن نقش کلیدی ایفا کردند:
• چونگ دو کوان (Chung Do Kwan) – تأسیس‌شده توسط لی وون کوک (Lee Won Kuk) در سال ۱۹۴۴. این کوان ترکیبی از شوتوکان کاراته ژاپنی و هنرهای رزمی سنتی کره بود و به خاطر تأکید بر اصول بنیادی مبارزه و استحکام تکنیک‌ها معروف شد.
• مو دوک کوان (Moo Duk Kwan) – تأسیس‌شده توسط هوانگ کی (Hwang Kee) در سال ۱۹۴۵. این کوان ترکیبی از شوتوکان کاراته و هنرهای بومی کره بود و نه تنها بر مهارت‌های فیزیکی، بلکه بر رشد شخصیت و اصول اخلاقی تأکید داشت.
• یون مو کوان (Yun Moo Kwan) – تأسیس‌شده توسط یون بیونگ-این (Yoon Byung-in) در سال ۱۹۴۶. این کوان به تکنیک‌های خاص لگدزنی و ایستادن‌های قوی و پایدار مشهور بود

کوان های تکواندو

چانگ مو کوان (Chang Moo Kwan) – تأسیس‌شده توسط رو بیونگ جیک (Ro Byung Jick) در سال ۱۹۴۶. تمرکز این کوان بر ترکیب هنرهای سنتی کره‌ای و شوتوکان کاراته بود و پایه‌های تکنیکی متوازن ایجاد کرد.
• جی دو کوان (Ji Do Kwan) – تأسیس‌شده توسط چون سانگ سوپ (Chun Sang Sup) در سال ۱۹۴۶. این کوان سبک چندبعدی و منعطفی ارائه می‌داد که شامل شوتوکان کاراته، هنرهای چینی و عناصر بومی کره‌ای بود.

این پنج کوان اصلی، با وجود تفاوت‌های فنی و فلسفی، شالوده‌ای مستحکم برای تکامل و یکپارچه‌سازی تکواندو فراهم کردند.

کوان‌های تاکواندو چیست

پس از پایان جنگ کره، چهار کوان جدید شکل گرفتند که به همراه پنج کوان اصلی، مجموعه ۹ کوان را تشکیل دادند:
• هان مو کوان (Han Moo Kwan) – تأسیس‌شده در سال ۱۹۵۴ توسط لی کیو یون (Lee Kyo Yoon)، شاخه‌ای از یون مو کوان و جی دو کوان بود و اصول سنتی را حفظ کرد.
• او دو کوان (Oh Do Kwan) – تأسیس‌شده در سال ۱۹۵۵ توسط چوی هونگ هی (Choi Hong Hi)، نقش کلیدی در تربیت سربازان و گسترش تکواندو داشت.
• کانگ دوک وان (Kang Duk Won) – تأسیس‌شده در سال ۱۹۵۶ توسط پارک چول هی و هونگ جونگ پیو، با تمرکز بر حفظ سنت‌ها و افزودن نوآوری‌ها.
• جونگ دو کوان (Jung Do Kwan) – تأسیس‌شده در سال ۱۹۵۶ توسط لی یونگ وو (Lee Yong Woo)، شاخه‌ای از چونگ دو کوان که بر اخلاق رزمی و توسعه فردی تأکید داشت.

پس از تثبیت ۹ کوان، مرحله سوم تاریخ تکواندو با انشعاب‌ها و سبک‌های جدید ادامه یافت که تأثیر زیادی بر جهانی‌شدن تکواندو داشت:
• سبک جوون ری (Jhoon Rhee Style Taekwondo) – تأسیس‌شده در ۱۹۵۷ توسط جوون ری در آمریکا، که به عنوان «پدر تکواندو آمریکا» شناخته می‌شود.
• فدراسیون بین‌المللی تکواندو (ITF) – تأسیس‌شده در ۱۹۶۶ توسط ژنرال چوی هونگ هی در وین، اتریش. ITF قوانین و فلسفه خاص خود را ارائه داد و نقش مهمی در جهانی‌شدن تکواندو داشت.
• انجمن تکواندو آمریکا (ATA) / سبک سونگ‌اهم (Songahm Taekwondo) – تأسیس‌شده در ۱۹۶۹ توسط هَنگ اونگ لی، با تمرکز ویژه بر فرم‌ها (Poomsae) و سیستم آموزشی ساختارمند.

این سه شاخه جدید، در کنار ۹ کوان و پنج کوان اصلی، نقش مهمی در ترویج و شناخته‌شدن تکواندو در سراسر جهان ایفا کردند و آن را به یکی از ورزش‌های المپیکی و محبوب جهان تبدیل نمودند

فدراسیون جهانی تکواندو 

WT، نهاد بین‌المللی حاکم بر تکواندو است که مسئولیت هدایت، سازماندهی و ترویج رقابت‌ها در سطح جهان را برعهده دارد. این سازمان، که پیش‌تر با نام World Taekwondo Federation شناخته می‌شد، در سال ۱۹۷۳ تأسیس شد و از آن زمان تاکنون نقش کلیدی در استانداردسازی قوانین، توسعه و رشد تکواندو ایفا کرده است.

وظایف اصلی WT شامل:
• تعیین قواعد رسمی رقابت‌ها از جمله رقابت‌های المپیک
• تدوین روش‌های امتیازدهی، وزن‌بندی، فرم‌ها و مسائل فنی
• توسعه ارزش‌های اخلاقی مانند احترام، انضباط شخصی و بازی جوانمردانه
• ارتقای برابری جنسیتی و ایجاد محیطی فراگیر و عادلانه

انواع سبک تکواندو

این سه سبک جدید که در دهه‌های میانی قرن بیستم شکل گرفتند، در کنار نه کوان و پنج کوان اصلی، نقش بسیار کلیدی و بنیادین در جهانی‌شدن تکواندو ایفا کردند. هر یک از این سبک‌ها با ارائه روش‌های آموزشی منحصر به فرد، قوانین رقابتی ویژه، و فلسفه‌های آموزشی و اخلاقی خود، باعث شدند تکواندو نه فقط در مرزهای کره جنوبی، بلکه در تمامی قاره‌ها و کشورهای جهان شناخته شود و به یکی از پرطرفدارترین هنرهای رزمی و ورزش‌های المپیکی بدل گردد. این ترکیب از سنت و نوآوری، زمینه را برای تبدیل تکواندو از یک هنر رزمی محلی به یک ورزش جهانی و رسمی فراهم آورد

انواع سبک های تکواندو

یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین وظایف فدراسیون جهانی تکواندو، تدوین و نظارت بر قواعد و مقررات رسمی رقابت‌های تکواندو است؛ از جمله رقابت‌های المپیک، جایی که از بازی‌های سیدنی ۲۰۰۰ تکواندو به عنوان یک رشته رسمی ورزشی معرفی شد. استانداردهای WT نه تنها شامل قوانین رقابتی و سیستم امتیازدهی است، بلکه مسائل فنی، دسته‌بندی وزنی، طراحی فرم‌های رقابتی و سایر چارچوب‌های آموزشی و ورزشی را نیز در بر می‌گیرد تا یک ساختار منسجم، حرفه‌ای و هماهنگ برای تمامی ورزشکاران فراهم شود

سبک های تکواندو

ماموریت فدراسیون جهانی تکواندو فراتر از برگزاری مسابقات صرف است. این سازمان مسئول توسعه و ترویج تکواندو در سطح جهانی است و در کنار این، ارزش‌های اخلاقی همچون احترام، انضباط فردی، بازی جوانمردانه و رعایت اصول انسانی را آموزش می‌دهد. WT همچنین به تقویت برابری جنسیتی و فراهم آوردن فرصت‌های برابر برای تمامی افراد در این ورزش توجه ویژه دارد و تلاش می‌کند محیطی عادلانه، فراگیر و مناسب برای تمامی ورزشکاران ایجاد کند.

فدراسیون جهانی تکواندو به‌صورت منظم و مداوم مسابقات بین‌المللی متعددی را برگزار می‌کند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به قهرمانی جهان تکواندو و گرند پری جهانی تکواندو اشاره کرد. این رویدادها بستری فراهم می‌آورند تا ورزشکاران برتر از سراسر جهان گرد هم آمده، مهارت‌ها و تکنیک‌های خود را به نمایش بگذارند، استراتژی‌های جدید را به کار بگیرند و پیشرفت‌های فنی خود را در بالاترین سطح استانداردهای جهانی محک بزنند.

⏬مقالات پیشنهادی⏬ محمد حسین یزدانی زندگینامه    محمد حسین یزدانی تکواندوکار محمد حسین یزدانی کیست